Noong Hunyo 1 at 6, umani ng batikos ang mga lokal na tanggapan ng Department of Environment and Natural Resources (DENR) sa Bohol at Negros Occidental mula sa mga environmental advocate dahil sa hindi wastong pagtatanim ng mga bakawan.
Hindi ito ang unang pagkakataon na tinawag ng mga tagapagtaguyod ang pansin ng DENR sa “hindi scientific” na pamamaraan nito.
Bakit mahalaga ang wastong pagtatanim ng bakawan? Narito ang ilang mahahalagang impormasyon na kailangan mong malaman:
1. Bakit kailangan magtanim ng bakawan?
Tinutukoy ng DENR ang mga bakawan bilang isang grupo ng mga puno at palumpong na tumutubong mabuti sa tabi ng tidal mudflats at mababaw na tubig sa baybayin at maaaring umabot sa loob ng lupa sa kahabaan ng mga ilog, batis at headwaters. Lumalaki lamang ang mga ito sa mga tropikal at subtropikal na lugar dahil hindi nila kayang matagalan ang nagyeyelong temperatura.
Ang mga mangrove forest ay kilalang may mga benepisyo sa ekolohiya, na nagsisilbing natural na mga hadlang laban sa mga storm surge, pagguho ng baybayin at pagbaha sa baybayin, pati na rin ang mga habitat at pinagmumulan ng pagkain ng wildlife.
Higit sa lahat, kumikilos sila bilang “carbon sinks” na nagpapababa ng greenhouse gas emissions, na siyang pangunahing driver ng climate change.
“Ang ating mga bakawan ay lumalaban sa climate change sa pamamagitan ng pag-iimbak ng malaking bulto ng atmospheric carbon. Halimbawa, mayroon tayong mga industriya ng fossil fuel mula sa industriya ng transportasyon. Siyempre, naglalabas sila ng maraming carbon. Karamihan sa carbon na ito ay talagang nakaimbak sa mga lupa ng bakawan,” sinabi ni Matthew Tabilog, founder ng Mangrove Matters PH, sa isang interview ng VERA Files.
Dagdag pa ni Tabilog, ang mga mangrove forest ay magandang pinagkukunan ng pagkain at kabuhayan ng mga komunidad na naninirahan sa mga baybaying-dagat.
Gayunpaman, mula sa tinatayang 500,000 ektarya noong 1918, ang mangrove cover ng bansa ay bumaba sa humigit-kumulang 118,000 noong 1995 dahil sa fishpond conversion, reclamation projects at iba pang industrial development. Ang pinakahuling datos ay nagpapakita na ang kasalukuyang mangrove forest cover sa Pilipinas ay humigit-kumulang 310,000 ektarya.
Dahil sa mangrove deforestation, ang bansa at ang mga pamayanan sa baybayin nito, na madaling sagasaan ng mga bagyo, ay mas madaling mapinsala bunga ng mga storm surge at pagbaha.
Noong 2017, ipinakita sa isang pag-aaral na isinagawa sa pamamagitan ng WAVES, isang partnership program na pinamumunuan ng World Bank, na kung walang bakawan, ang pagbaha at pinsala sa mga tao, ari-arian at imprastraktura sa Pilipinas ay tataas taun-taon ng humigit-kumulang 25%.
Idinagdag nito na ang kasalukuyang mangrove cover ng bansa ay nag-iiwas sa 613,000 higit pang mga tao mula sa pagbaha taun-taon at nakakatipid ng higit sa US$1 bilyon (mga P56 bilyon) sa mga pinsala sa residential at industrial properties.
Ang patuloy na pagguho ng mga kagubatan na ito ay nag-udyok sa mga tagapagtaguyod ng kapaligiran at ng DENR na mangampanya para sa reforestation at konserbasyon ng bakawan.
2. Ano ang wastong paraan ng pagtatanim ng bakawan?
Sa pagtalakay sa mga litrato ng mga proyekto ng pagtatanim ng bakawan ng DENR na nai-post sa social media, itinuro ni Tabilog ang mga maling species na ginamit sa maling zone.
Ipinaliwanag niya na ang tamang mangrove zonation ay mahalaga sa pagkamit ng mataas na survival rate dahil ito ay nagpapahiwatig kung aling mangrove species ang mas mabubuhay sa seaward, midward o landward areas.
“Sa mga litratong nakita natin sa DENR, may mga Sonneratia at Avicennia na na bakawan. Kaya mula sa puntong iyon lamang, dapat nilang itinanim ang mga partikular na species sa partikular na lugar na iyon. Kasi ‘yung mga Rhizophora na mga bakawan, sa mga Midgard son sila halos lumalago,” ipinaliwanag niya.
Bukod sa tamang zonation, sinabi ni Tabilog na mahalagang malaman ang iba’t ibang kondisyon sa pagtatanim ng mga punla ng bakawan.
Una, aniya, ang mga punla ay dapat na isang metro ang taas upang mapaglabanan ang mga kondisyon sa baybayin. Pangalawa, mainam na itanim ang mga ito sa panahon ng tag-araw dahil nagiging mas madaling mapuksa ang mga punla na ito kapag tag-ulan.
Inilarawan ni Tabilog ang mangrove method ng DENR bilang “planting by convenience.” Ito ay dahil ang mga buto ng Rhizophora ay maaaring itanim nang direkta habang ang Sonneratia at Avicennia ay dapat na munang ma-develop sa mga nursery.
“Maliit kasi ‘yung seeds ng Sonneratia at Avicennia. Kaya, kung gusto mo sila itanim, normally may mangrove nurseries, matagal para ma-develop pa sila… ’Yung sa Rhizophora, ‘yung seeds nila ay germinated na kahit attached pa siya sa parent tree. Kaya, ibig sabihin nito, kapag bumaba na ito, pwede mo na siyang maitanim,” ipinaliwanag niya.
Binigyang-diin ni Tabilog ang kahalagahan ng pagsasagawa ng ocular visits bago simulan ang anumang proyekto ng pagtatanim ng bakawan para makita kung anong species ang marami na sa lugar at ang kondisyon ng lupa.
“Kasi nagtanim ka ng mangroves, tapos ‘di mo alam habitat pala para sa crustaceans o mga taliptip na very susceptible sila sa survival nila. Syempre, kailangan din natin magsagawa ng wastong mga protocol sa pagtatanim ng bakawan para kahit paano makuha ‘yung survival rate,” ipinaliwanag niya.
3. Ano ang mga kahihinatnan ng hindi wastong pagtatanim ng bakawan?
“Ang ating No. 1 na kinahinatnan ay hindi natin makakamit ang ating pinakalayunin na pagtatanim ng mga bakawan, na makamit ang isang mas mataas na survival rate. Sa huli, magiging maaksaya sa ating resources, sa ating oras, kung gagawin natin itong hindi wastong pag-aaksaya ng mga bakawan,” sabi ni Tabilog.
Idinagdag niya na ang pagtatanim ng ilang uri ng bakawan sa mga maling lugar ay maaaring makagambala sa mga umiiral na ecosystem, at idiniin na ang pagsasagawa ng mga proyekto ng pagtatanim ng bakawan malapit sa mga seagrass bed ay dapat na itigil.
“Ang siste, kapag nagtatanim sila ng bakawan sa seagrass beds, ‘yung mga ugat kasi ng bakawan, malaki ang kanilang saklaw. Kaya, maaari nitong masira ang mga seagrass bed sa huli. At kung iisipin na ‘yung seagrasses, ito ay nursery grounds ng mga importanteng isda na itinitinda sa merkado,” paliwanag niya.
“Hindi nila naiintindihan na ang seagrasses ay isa pang ecosystem na kailangan ding protektahan dahil vulnerable din sila sa climate change, vulnerable din sila [sa] coastal reclamation, vulnerable din [sa] mga anthropogenic factor,” dagdag ni Tabilog.
Binigyang-diin niya ang papel ng komunidad sa pagtiyak na ang mga proyektong ito ng reforestation ay sustainable at epektibo.
Upang maiwasang maulit ang mga pagkakamaling ito, sinabi niya na ang DENR at iba pang organisasyong nagbabalak na magsagawa ng sarili nilang aktibidad sa pagtatanim ng bakawan ay dapat munang kumunsulta sa mga eksperto at, higit sa lahat, sa mga mangingisda at komunidad sa lugar.
“Marami akong natutunan sa pamamagitan ng paglubog [sa aking sarili sa] mga komunidad. Ilang mga tao ang mag-iisip na ‘yung mga komunidad, wala silang kaalam-alam. Sa totoo lang, meron sila(ng alam). Meron silang katutubong kaalaman… Kaya, panahon na rin na makinig tayo sa kanila, bukod sa pakikinig sa mga eksperto, kasi ang dami nilang alam sa kapaligiran na ginagalawan nila,” sinabi niya.
May nakita ka bang kaduda-dudang status, picture, meme, o iba pang post na gusto mong i-fact-check namin? Sagutan lang itong reader request form o i-message sa Viber ang VERA, the truth bot (Philippines).
Mga Pinagmulan
Department of Environment and Natural Resources Twitter account, LOOK: In celebration of #MonthoftheOcean2023 & to strengthen Bohol’s “Trees for Unity Program”…, June 6, 2023
DENR-CENRO Kabankalan Facebook page, Look! Ealier: In support to the month long global celebration of Month of the Ocean 2023…, May 25, 2023
MangingisdaSays Twitter account, Kitang kita naman sa picture na may Sonneratia tree…, June 6, 2023
Matthew Tabilog Twitter account, They literally planted the wrong mangrove species in a globally recognized important wetland…, June 1, 2023
MangingisdaSays Twitter account, Matagal nang sakit ng @DENROfficial ang mga maling paraan sa pagtanim ng mangroves…, Feb. 21, 2023
Department of Environment and Natural Resources, Mangrove Management Handbook, accessed June 17, 2023
US National Ocean Service, What is a mangrove forest?, accessed June 17, 2023
Matthew Tabilog, Personal Communication (interview), June 18, 2023
Department of Environment and Natural Resources, National Mapping Efforts: The Philippines, May 30, 2018
Wealth Accounting and the Valuation of Ecosystem Servies, Valuing Protective Services of Mangroves in the Philippines: Technical report, 2017
World Bank, Mighty Mangroves of the Philippines: Valuing Wetland Benefits for Risk Reduction & Conservation, Sept. 5, 2017
Southeast Asian Fisheries Development Center, Handbook of Mangroves in the Philippines – Panay, 2004
Coastal Conservation and Education Foundation, Inc., What are mangroves?, April 15, 2019
Mangrove Matters PH Twitter account, Mangrove forests are highly productive ecosystems…, Aug. 14, 2020
