Pinoy Weekly
Sa bawat sulok ng mga lansangan, hindi man natin pansin, nakikita ang pagkamalikhain sa iba’t ibang paraan—at para sa iba naman, pakikibaka laban sa mapang-aping sistema.
Noong Abril 23, nag-anunsiyo ang opisyal na Facebook page ng Bonifacio Global City (BGC) ng exhibit ng The Metropolitan Museum of Manila (The M) na magtatampok ng mga likha ng graffiti artist at political activist na si Banksy.
Sa naturang post, sinabi ng BGC na “Art is not a crime.” May nagtanong naman sa comment section ng post na kung gayon nga, ibig sabihi’y maaaring magpinta ng graffiti sa BGC na sinagot naman ng BGC na tanging mga “pre-approved at permitted” lang ang puwede.
Umani ang post at tugon ng BGC ng katakot-takot na batikos mula sa mga netizen at progresibong artista. Anila, hindi lubos na nauunawaan ng pamunuan ng BGC at The M ang sining ni Banksy.
“Kinakailangan pre-approved ang sining sa BGC dahil may pinapangalagaan itong [imahen] bilang enklabo ng mga mayayaman,” ani Max Santiago, residenteng artista at manggagawang pangkultura ng Bagong Alyansang Makabayan.
Kilala si Banksy bilang isang British artist na graffiti master, pintor, aktibista, filmmaker at all-purpose provocateur. Hindi siya kailanman nagpakita ng mukha, pero kilala ang sining niya sa matalas nitong pampolitika at panlipunang komentaryo.
Madalas na itinatampok ng kanyang mga likha ang mga isyu sa karapatang pantao, partikular ang mga may kinalaman sa digmaan, kahirapan at migrasyon.
Dahil sa kontrobersiyal na event, minabuti ng isang social media user na mag-email sa Pest Control Office na nangangasiwa kay Banksy, para itanong kung opisyal ba ang nasabing event sa BGC. Sumagot naman ang tanggapan at sinabing hindi ito awtorisado o inendorso ni Banksy at wala silang anumang nalalamang detalye dito.
Matagal na ring ipinahayag ng Pest Control Office na walang opisyal na karapatang-ari para sa pribadong paggamit ng kanyang sining at intelektuwal na ari-arian, at hindi siya sasali o maiuugnay sa anumang mga eksibisyon.
Ayon sa Panday Sining Polytechnic University of the Philippines (PUP), kinikilala nila ang anti-establishment na tindig ni Banksy at tumbalik ang exhibit sa BGC sa tunay na layunin ng sining ng artista.
Sa suri nila, isa itong apropriyasyon ng proletaryado o rebolusyonaryong tipo ng sining ng mga burgis, kung saan hinuhubaran nito ang pinakaesensiya ng sining ni Banksy bilang sining ng masa dahil wala itong copyright at puwedeng gamiting ninoman para sa pansariling gamit at hindi para pagkakitaan ng iilan.
“Sa isang banda, umabot na rin sa puntong sobrang commodified na [rin] ang mga obra ni Banksy. Kung kaya’t ang pag-exhibit ng mga piyesa n’ya sa BGC ay maituturing na istatus symbol o validation na ang BGC ay pangmayaman, kahit walang approval ni Banksy mismo,” wika ni Santiago.
Paliwanag niya, mahalaga na pag-aralan din ang konteksto ng pag-iral ng visual art tulad ng graffiti at gamitin ito ayon sa pangangailangan ng lipunan.
Kung wala ito, baka mahumaling tayo sa isang tipo ng kolonyal na mentalidad kung saan may paghanga sa banyagang icon tulad ni Banksy, pero kapos naman sa pag-unawa at humantong sa pagbatikos sa mga kababayan nating visual artists na pareho lang din naman ang ginagawa tulad ni Banksy.
Para naman sa Sinagbayan, pagsakay ito ng mga naghaharing-uri sa popular na kultura para gawing patronismo ang sining. Bukod dito, binanggit din nila na isa itong komersyalisasyon at pag-water down ng panlipunang komentaryo.
Nagkakaisa ang mga progresibong artista na madalas na nakakalimutan ang orihinal na intensiyon at pilosopiya ng sining at mas nangingibabaw ang komersiyal na pakinabang dito.
Binibigyang pansin ng mga malalaking negosyo ang mga artista tulad ni Banksy para sa kanilang estetika ngunit ganap na binabalewala ang kanilang totoong mensahe.
“Patuloy na tunggaliin ang kapitalismo lalo na ang komersiyalismo hindi lamang sa sining kundi maski ang [komersiyalisasyon] na nagaganap sa iba’t ibang [larangan]: sa edukasyon, sa ekonomiyang ibinubuyangyang sa mga imperyalismong kapitalista, at imperylistang mandarambong na sumusalamin sa pagiging kontrolado ng mga dominanteng bansa,” sabi ng Sinagbayan.
