PRWC
Hindi bababa sa 100 detatsment ng reaksyunaryong hukbo ng Myanmar ang nagapi ng mga armadong pwersang kontra-hunta sa halos 1-linggong koordinadong opensiba nito sa rehiyon ng Shan. Apat na syudad ang naagaw at daan-daang armas, mortar, kanyon at mga bala, pati anim na tangke at isang armored vehicle, ang nasamsam.
Binansagang Operasyon 1027, nagsimula ang mga opensiba noong Oktubre 27. Inilunsad ito ng Three Brotherhood Alliance, isang alyansang binubuo ng Arakan Army, Ta’ang National Liberation Army at Myanmar National Democratic Alliance Army, pawang mga hukbo ng mga etnikong grupo sa Myanmar. Sa isang pahayag, sinabi ng alyansa na bunsod ang opensiba ng kagustuhang “ipagtanggol ang mga sibilyan, igiit ang karapatan na depensahan ang sarili, panatilihin ang kontrol sa sariling mga teritoryo at harapin ang mga pang-aatake at pambobomba ng hunta-militar.” Sa kagyat, layunin nitong itaboy ang hunta mula sa hilagang bahagi ng Shan. Sa pangmatagalan, determinado itong tuluy-tuloy na lumaban hanggang lubusang magapi ang diktadurang militar, isang komun na aspirasyon ng mamamayan sa Myanmar.
Bilang suporta, magkasabay na inatake ng mga pwersa ng People’s Defense Forces, Kachin Independence Army at Karen National Liberation Army ang mga pwersa ng hunta sa kani-kanilang mga saklaw. Maraming iba pang armadong grupong etniko ang sumuporta at aktwal na lumahok sa mga opensiba.
Ayon sa pahayag ng alyansa, mahigit 100 tropa ng hunta ang napatay at marami ang nasugatan sa unang limang araw pa lamang ng opensiba. Mahigit 60 tropa, kabilang ang isang buong yunit na may 41 sundalo, ang sumuko imbes na lumaban.
Bilang ganti, pinatindi ng hunta ang pambobomba mula sa ere sa mga sibilyang komunidad sa Shan. Mahigit 25,000 na ang napilitang lumikas sa kanilang mga komunidad at sumukob sa katabing mga estado o tumawid sa China.
Ang Shan State ay isang rehiyon na matatagpuan sa hangganan ng Myanmar at China. Mayor na ruta ito ng kalakalan sa pagitan ng dalawang bansa. Tumatawid din dito ang dalawang pipeline kung saan dumadaloy ang milyong kubiko metrong langis mula sa mga offshore rig ng Myanmar tungong China. Krusyal ang rehiyon sa proyektong One-Belt-One-Road ng China.
Noong Oktubre 31, inianunsyo ng alyansa na naagaw nito ang anim na bayan sa Shan, kabilang ang dalawa kung saan dumadaan ang mga eksport ng hunta tungong China. Dahil apektado ang komersyo, nanawagan na ang China ng “kagyat na tigil-putukan” para hayaang makatawid ang mga trak na nagdadala ng mga produkto.
“Naglalagablab” na brutalidad
Mula nang inagaw ng hunta ang estado poder noong 2021, umaabot na sa 4,000 sibilyan ang pinatay nito at mahigit 10,000 ang arbitraryong ikinulong.
Noong Oktubre 24, inilabas ng United Nations (UN) ang espesyal na ulat na nagdetalye ng mga krimen sa digma at krimen laban sa sangkatauhan ng hunta. Pinakamatitingkad ang walang pakundangang pagtarget sa mga sibilyan gamit ang mga bomba, pagpatay sa mga sibilyan o kombatant na nadadakip sa mga operasyon at malawakan at sadyang panununog ng mga bahay at iba pang sibilyang imprastruktura.
Sa huling mga buwan lamang, tumaas nang 600% ang bilang ng mga airstrike ng hunta kumpara sa nakaraang taon. Isa sa pinakahuling kaso ang pambobomba sa isang refugee camp sa Mung Lai Hkyet sa Kachin State noong gabi ng Oktubre 7. Dalawampu’t walong refugee, kabilang ang siyam na bata, ang agad na namatay. Mahigit 60 ang nasugatan.
Laganap ang maramihang pagpaslang sa mga sibilyan at sugatang mandirigma sa rehiyon ng Sagaing. Ang mga sadyang panununog naman ng mga bahay, tindahan, simbahan at mga sasakyan ay naitala sa mga rehiyon ng Sagaing, Magway, Chin, Kayin at Kayah. May mga kaso na buong komunidad ang sinunog.
Sapat ang ebidensyang nakalap ng UN kaugnay sa pagsasagawa ng mga pwersa ng hunta ng “pinakamataas na antas na pagmamalupit at pinsala” sa mga biktima nito tulad ng panggagahasa gamit ang mga bagay at iba’t ibang porma ng pagpapahiya, mutilasyon, gang o serial rape at sekswal na pang-aalipin. Kabilang sa mga biktima ay mga bata.
